تولید محتوای آموزشی (الکترونیکی)

تولید محتوا را از کجا شروع کنیم؟

گام اول

ابتدا باید موضوع تدریس را مشخص کنید. با نوشتن طرح درس آموزش ابتدایی، اهداف، ابزار و متد آموزشی را نیز معین کنید. حال زمان تهیه محتوای تدریس است. اگر می‌خواهید کتاب درسی را تدریس کنید، کتاب را به موضوع یا درس‌های مختلف تدریس کنید. تولید محتوای آموزشی (الکترونیکی) براساس نیاز دانش آموزان تهیه و تدوین می‌شود. نوع محتوا بایستی متناسب با زندگی دانش آموزان باشد و برای آنان ملموس باشد. بدون تردید محتوایی که در راستای نیاز دانش آموز و با تجربیات زندگی او پیوند ایجاد کند می‌تواند تولید محتوای مناسب، مفید و جذابی باشد.

برای تولید محتوا به چه نیازمندیم؟

گام دوم

ابتدا باید محتوایی که می‌خواهیم به دانش آموزان آموزش دهیم را مشخص کنیم. سپس با بررسی متدهای آموزشی و نظریه یادگیری و شناسایی مخاطبان محتوای آموزشی گام دوم را برداریم. سپس از نرم افزار ها و ابزارهای مورد نیاز برای ساخت آن استفاده می‌کنیم.

از نظریه‌های روانشاسی آموزشی غافل نباشیم:

گفتنی است، ما باید شناخت کلی از ویژگی‌های جسمی، روحی و روانی دانش آموزان داشته باشیم و برای تدارک یک محتوای آموزشی خوب و مناسب باید بدانیم دانش آموز چه نوع ویژگی‌هایی دارد تا بتوانیم متناسب با آن، برای او تولید محتوا کنیم.

چگونه تولید محتوای آموزشی خوب داشته باشیم؟

تولید یک اثر اورجینال و ماندگار به همت و تلاش شبانه‌روزی نیاز دارد. این کار ماندگار در صورتی موفق می‌شود که تمامی‌ حلقه‌های زنجیره موفقیت را طی کند.

محتوای موثر
روش آموزشی موثر
استفاده از بهترین نرم افزار تولید محتوا
داشتن آزمون کوتاه و آزمون پایانی (که کمتر کسی در ایران به آن توجه می‌کند.)
بازبینی و رفع عیب و ایرادهای کار تهیه شده

ویژگی‌های یک محتوای آموزش مناسب

یک محتوای خوب باید به گونه‌ای طراحی شود که دانش آموز پس از مواجه شدن با آن انگیزه پژوهش در ذهنش پرورش یابد. به عبارتی اگر به او درس علوم تدریس شود، بعد کلاس آنلاین یا آفلاین به سراغ آزمایش برود. اگر در کلاس آفلاین یا آنلاین درس فارسی شرکت کرده است، به شعر علاقمند شود.

محتوایی که طراحی و تولید می‌شود، هم‌سو با عدالت آموزشی باشد، یعنی دانش آموز با هر امکاناتی که در خانه است بتواند با آن محتوای الکترونیکی را اجرا کند.

در زیر به برخی دیگر از ویژگی‌های یک محتوای مناسب می‌پردازیم:

۱- اثر بخشی مناسب مطالب آموزشی برای دانش آموزان

۲- محتوا جذاب باشد و در دانش آموز انگیزه ایجاد کند و او را به ادامه محتوا علاقه‌مند سازد.

۳- به دانش آموز فرصت پرسش در رابطه با آن محتوا را بدهیم و موقعیت پرسش را از وی نگیریم.

۴- بین معلم و دانش آموز تعاملی دو طرفه ایجاد گردد و فقط معلم سخنگوی مباحث نباشد.

۵- برای یادگیری محتوا از عکس‌ها، فیلم‌ها، پوسترها، نقاشی، انیمیشن، نرم افزارهای تولید محتوای الکترونیکی و… استفاده کنیم.

۶- برای ملموس کردن محتوا از شبیه سازی بهره جوییم.

۷- محتوا را با آرایش مناسب ارائه دهیم تا محتوا در ذهن دانش آموز ساماندهی معقولی داشته باشد.

نکات مهم در هنگام پیاده‌سازی طرح درس

برای تولید محتوا سعی شود که از تصاویر استفاده شود. در تولید محتوا از کپی‌برداری خودداری کنیم و از سرتیترهای خوب و جذب‌کننده بهره گیریم. محتوا را گونه‌ای بنویسیم که در فکر و تصور دانش آموزان تثبیت شود و بعدها در ذهنش تبلور ببخشد.

برای دانش آموز کار کنیم، به طوریکه محتوای ساده را برای او در نظر بگیرید و با زبان خودشان به خودشان آموزش دهیم. زیرا دانش آموزان با مشاهده مطالب سخت و دشوار حواسشان از محتوا پرت خواهد شد و توجهشان به محتوا جلب نخواهد شد.

به محتوای آموزشی جهت و هدف بدهیم

محتوای آموزشی‌ای که سمت و سوی مشخصی ندارد در ذهن و جسم و جان دانش آموز تأثیر گذار نخواهد بود. معلم باید به محتوای آموزشی جهت دهد و به وسیله آن به اهداف آموزشی خود که یک هدف غایی است دست یابد. مثل اگر هدف معلم تدریس مفاهیمی چون احترام به بزرگ‌ترها یا آموزش نماز خواندن است، محتوا به این هدف متمرکز شود و به حاشیه پرداخته نشود.

مخاطبان محتوا چگونه مشخص می‌شوند؟

اگر معلم هستید، قطعا مخاطبان خود را به خوبی می‌شناسید. تعداد آن‌ها، پایه‌های تحصیلی و موقعیت‌ها را در بودجه‌بندی آموزشی می‌دانید. به شکل ساده عرض کنیم، خبر دارید که تا کجا درس داده‌اید و تا کجا مانده! یا مثلا کدام مبحث سخت بود و نیاز به تولید محتوای آموزشی دارد.

اما اگر مسئول تولید محتوای آموزشی الکترونیکی یک مدرسه هستید و برای شما مقرر شده است که محتوای درسی را طراحی کنید؛ بهتر است جلسه‌ای برگزار کنید و با دبیران و آموزگاران هم‌اندیشی کنید. در این صورت مباحث مهم مشخص می‌شود و حتی می‌توانید از آموزگارانی که مستعد هستند در تولید آن کمک بگیرید. قبل از این که محتوای آموزشی آماده و تدوین گردد، اهداف ما مشخص می‌گردد. این که ما باید دانش آموز خود را تعیین کنیم سپس فضا و امکانات خود را بررسی نماییم همچنین موقعیت جغرافیایی خود را مشخص نماییم تا بدانیم به چه دانش آموزی در چه نقطه‌ای از این کره خاکی قصد انتقال محتوای آموزشی را داریم.

درون محتوای آموزشی خود چه مفاهیمی قرار می‌گیرد

مضمون محتوای ما بایستی متناسب با قومیت، فرهنگ، آداب و رسوم، زبان، نژاد و زندگی اجتماعی فراگیران باشد. این که مثلاً دانش‌آموزی در کشور آلمان زندگی می‌کند بایستی محتوایی طراحی و تدوین نماییم که با آن فرهنگ و قومیت سنخیت داشته باشد؛ زیرا درون مایه محتوا معمولاً بیان مباحث اعتقادی، قوانین آن کشور، تجربیات زندگی آن خطه از آن سرزمین و … می‌باشد.

برای تولید محتوای آموزشی به چه فراگیرانی نیاز داریم؟

تدوین تولید محتوای آموزشی برای دانش آموزانی تهیه شود که درجه هوش آن‌ها استاندارد باشد؛ زیرا ما برای آموزش در یک کلاس درس حد متوسط هوشی دانش آموزان را در نظر می‌گیریم و محتوا را متناسب با هوش استاندار یا طبیعی طراحی می‌نماییم.

به عبارتی برای دانش آموزان استثنایی هم باید همه شرایط را بسنجیم. برای مثال افرادی که توانایی شنوایی ندارند و یا نمی‌بینند، شرایط کاملا فرق می‌کند.